Ενισχύστε το παιδί σας να συμμετέχει σε συζητήσειςστο σπίτι και να εκφράζει τη γνώμη του(π.χ. όταν διαβάζετε ένα ενδιαφέρον άρθρο σε κάποια εφημερίδα ή περιοδικό, όταν βλέπετε μαζί του κάποιο πρόγραμμα στην τηλεόραση, όταν συζητάτε για κάποιο οικογενειακό θέμα, όπως μια αγορά στο σπίτι). Παροτρύνετέ το να διηγείται, ζητάτε του να σας εξηγεί κάτι που επιθυμεί ή που δηλώνει, να περιγράφει πράγματα και καταστάσεις της καθημερινής του ζωής *π.χ. πως πέρασε στο σχολείο ή στη βόλτα του, αν είδε κάτι ενδιαφέρον στο δρόμο γυρίζοντας στο σπίτι από το σχολείο ή κάποια επίσκεψη, για ποιο λόγο επιθυμεί κάποιο παιχνίδι).
Βοηθήστε το παιδί σας με συχνές επαναλήψεις και υπομονή να μάθει να ανταποκρίνεται σε κάποιες υποδείξεις σας, τις οποίες φροντίστε να διατυπώνετε με σαφήνεια και ολοκληρωμένο λόγο (π.χ. μπορείς σε παρακαλώ να μου φέρεις από το τραπέζι ένα… ή θα ήθελα σε παρακαλώ να μου δώσεις μια πετσέτα, θα τη βρεις στο δεύτερο συρτάρι της κουζίνας). Έτσι το παιδί σας θα συνηθίσει στη σωστή χρήση της γλώσσας και θα μάθει να διατυπώνει αντίστοιχα και το ίδιο τα δικά του αιτήματα και ανάγκες.
Είναι αρκετά σύνηθες φαινόμενο οι γονείς όταν μιλούν στα μικρά παιδιά να χρησιμοποιούν διαφορετική «γλώσσα», απ’ όταν μιλούν μεταξύ τους ή με μεγαλύτερα παιδιά. Θα βοηθήσετε το παιδί σας να βελτιώσει και να εμπλουτίσει τον προφορικό του λόγο, αν δεν του μιλάτε με απλουστευμένο λεξιλόγιο και σύνταξη και με προτάσεις μικρές σε έκταση. Για παράδειγμα, προσέξτε τις παρακάτω συνομιλίες γονέα- παιδιού και σκεφτείτε ποια προσφέρει περισσότερα και βοηθά καλύτερα στη γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού (από το βιβλίο «Γνωστική Ψυχολογία», τόμος Β΄, θέματα Ψυχολογίας της Γλώσσας, Πόρποδας Κ., Αθήνα, 1991):
Ανάγνωση:
Φέρτε σε επαφή το παιδί σας με τις πολλές και διαφορετικές μορφές του γραπτού λόγου που μας περιβάλλει και παροτρύνετέ το να παρατηρεί ομοιότητες και διαφορές και να κάνει υποθέσεις για το ΤΙ μπορεί να γράφουν ( αφίσες, εφημερίδες, πειοδικά, διαφημίσεις, βιβλία, τις συσκευασίες προϊόντων ή των παιχνιδιών του και τις οδηγίες χρήσης τους, ταμπέλες και επιγραφές στους δρόμους, σε καταστήματα ή στα ράφια των σούπερ- μάρκετ, χάρτες, κάρτες, γράμματα, συνταγές, λογότυπους όπως ΔΕΗ, ΟΤΕ, φίρμες ρούχων, ετικέτες).
Γραφή και γραπτή έκφραση:
Δείχνετε στο παιδί σας όποτε σας δίνεται η ευκαιρία στην καθημερινή σας ζωή το πώς γράφουμε. Συζητήστε μαζί του το ΓΙΑΤΙ είναι τόσο σημαντική ανάγκη να γράφουμε (π.χ. όταν γράφετε λίστες αγορών για τα ψώνια σας, γράμματα σε κάποιον συγγενή σημειώματα).
Εξοικειώστε το παιδί σας με τα ποικίλα μέσα γραφής (π.χ. μολύβια, μαρκαδόρους, στυλό, κιμωλίες, κτλ) και ενθαρρύνετε τους δικούς του πειραματισμούς επιβραβεύοντας το. Το παιδί ως μελλοντικός γραφέας θα πρέπει να έχει εξασκηθεί κατάλληλα στον οπτικό/κινητικό συντονισμό ματιού-χεριού αλλά και στη σωστή στάση του σώματος. Βοηθήστε το κι εσείς από το σπίτι προσφέροντάς του ευκαιρίες να ασκηθεί σε λεπτές κινήσεις χεριού και δακτύλων (Π.χ. ζωγραφίζοντας, κόβοντας, συναρμολογώντας, πλάθοντας), μαθαίνοντάς το να κάθεται σωστά στην καρέκλα του όταν απασχολείται στο σπίτι ή όταν τρώει, κτλ. Επίσης μην κάνετε παρεμβάσεις αν διαπιστώσετε ότι το παιδί σας είναι αριστερόχειρας, πιέζοντάς το να γράψει ή να ζωγραφίσει με το δεξί.
ΚΑΙ ΜΗΝ ΞΕΧΝΑΤΕ!!!!
«Το κάθε παιδί έχει τους δικούς του ρυθμούς ανάπτυξης»! Γι αυτό μην κάνετε συγκρίσεις μεταξύ των παιδιών σας και μην βιαστείτε να τους «μάθετε» με το συμβατικό τρόπο το αλφάβητο ή τις τεχνικές της γραφής.
Αν το παιδί σας ρωτήσει: «Ποιο γράμμα είναι αυτό;»
Προσοχή, δεν λέμε την ονομασία των γραμμάτων από τα οποία αποτελείτε ο κάθε ήχος.
Η ονομασία των γραμμάτων («σίγμα», «πι» κτλ) μόνο μπερδεύει, δεν διευκολύνει.
Δεν λέμε «ρο», «μι», αλλά προφέρουμε μόνο «ρμ». Διαφορετικά αν το παιδί δει «ρμ» υπάρχει κίνδυνος να πει «ρο-μι» (η Ρώμη)!!! Ούτε λέμε «που» «ρου» όταν πρόκειται για το «πρ», διότι το παιδί ενδέχεται να πει «που-ρου» (Του πούρου)!!!
Άλλωστε το να ξέρει το παιδί το αλφάβητο δεν το βοηθά καθόλου να διακρίνει ακουστικά τους ήχους, να τους ταυτίζει με τη γραφή τους και να μάθει να διαβάζει!
«Ο ΣΚΟΠΟΣ ΜΑΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟΥ ΝΑ ΜΑΘΟΥΝ ΝΑ ΔΙΑΒΑΖΟΥΝ ΚΑΙ ΝΑ ΓΡΑΦΟΥΝ, αλλά να προσελκύσουμε το ενδιαφέρον τους και να τα εξοικειώσουμε με το γραπτό λόγο που τα περιβάλλει, ώστε ν’ αποκτήσουν τα ίδια διάθεση να εξερευνήσουν τη γραφή και την ανάγνωση».
Σκοπός του Προγράμματος Γλώσσας του Νηπιαγωγείου, στον οποίο μπορείτε κι εσείς να συνεισφέρετε είναι:
α) να βοηθήσουμε τα παιδιά να καλλιεργήσουν τον προφορικό τους λόγο, να τα ενθαρρύνουμε να συμμετέχουν σε συζητήσεις,
β) να τους δώσουμε ευκαιρίες για να εξοικειωθούν και να έρθουν σε επαφή με τις διάφορες μορφές του γραπτού λόγου και
γ) να ευαισθητοποιηθούν σε θέματα που συνδέονται με το ΠΩΣ και το ΓΙΑΤΙγράφουμε.
«Απαραίτητη προϋπόθεση για όλα τα παραπάνω είναι να μην καταπιέζουμε το παιδί, αλλά να το βοηθάμε να ανακαλύπτει τον υπέροχο κόσμο της Γλώσσας μέσα απ’ το παιχνίδι, ευχάριστα, απολαυστικά και ως προσωπική του ανάγκη σε καθημερινές καταστάσεις της πραγματικής του ζωής»!!!
Όλα τα παραπάνω σε συνεργασία με την δουλειά που πραγματοποιείται στο Νηπιαγωγείο θα βοηθήσουν τα παιδιά να νιώσουν τη χαρά της έρευνας και της προσωπικής τους ανακάλυψης και να ενταχθούν ομαλά στον κόσμο των μεγάλων που γι αυτά φαντάζει τόσο μαγικός και προκλητικός.
