Η εκστρατεία για τα «άφυλα» παιχνίδια έχει πάρει
μεγάλες διαστάσεις στην 'Δύση'. Στην Βρετανία π.χ. έγινε διάσημη μια μαμά που
προκειμένου να «προστατεύσει» την κόρη της από την «ροζ πανούκλα», όπως την
έλεγε, έκρυβε τα ροζ παιχνίδια της και της έβαζε μπλε «αγορίστικες» πάνες!
Την «εκστρατεία» για τα «άφυλα» παιχνίδια
στην χώρα μας κάλυψε το Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης σε
συνεργασία με την Παιδαγωγική Σχολή και το Τμήμα Δημοτικής
Εκπαίδευσης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (Α.Π.Θ.) Και
συγκεκριμένα «Πως περιμένουμε να υπάρχει καταμερισμός των οικιακών ευθυνών και
της ανατροφής των παιδιών και να επιτευχθεί στην πράξη η συμφιλίωση της οικογενειακής
και εργασιακής ζωής αν αυτό δεν αφορά άνδρες και γυναίκες;
Πως θα ενθαρρυνθούν οι άνδρες να συμμετέχουν στη
καθημερινότητα της φροντίδας των παιδιών, να κάνουν χρήση των μέτρων
εναρμόνισης της οικογενειακής και εργασιακής ζωής -ιδιαίτερα σε μια περίοδο με
σημαντικές κοινωνικοπολιτισμικές αλλαγές στον κόσμο και μεταβολές στην
οικογένεια που επιβάλλουν επανεξέταση του νοήματος και του τρόπου παροχής
φροντίδας, της μητρότητας και ιδιαίτερα της πατρότητας;».
«Κατά συνέπεια, οι διαχωρισμοί των παιχνιδιών με
έμφυλα κριτήρια στερούν τα παιδιά από την απόκτηση ενός μεγαλύτερου εύρους
εμπειριών, μπορεί να οδηγήσουν σε εκφοβισμό των παιδιών που υπερβαίνουν τις
κοινωνικές προδιαγραφές του κυρίαρχου ανδρισμού και της θηλυκότητας, αποτρέπουν
την αποδοχή της πολλαπλότητας και πολυμορφίας στο εσωτερικό του κάθε φύλου και
τη δυνατότητα ελεύθερης συγκρότησης της έμφυλης υποκειμενικότητας των παιδιών.»
«Τα αγόρια αποκλείονται πιο συχνά από παιχνίδια
που απευθύνονται σε κορίτσια και εδώ ο αποκλεισμός είναι πολύ πιο αυστηρός
καθώς υπάρχει μεγαλύτερη πίεση να αρνηθούν όψεις του χαρακτήρα τους που μπορεί
να μοιάζουν ''κοριτσίστικες'' σύμφωνα με το πρότυπο του ηγεμονικού ανδρισμού.
Για παράδειγμα, πολύ δύσκολα τα αγόρια μπορούν να βρεθούν στη ροζ πτέρυγα ή
στον όροφο με τα παιχνίδια ''για κορίτσια'' και να αγοράσουν ένα
''κοριτσίστικο'' παιχνίδι, από ότι το αντίστροφο καθώς και μέχρι την εφηβεία
επιτρέπεται στα κορίτσια να είναι αγοροκόριτσα.»
******
Γιατί είναι σημαντικό να πάψει ο αυστηρός
διαχωρισμός ανάμεσα σε αγορίστικα και κοριτσίστικα παιχνίδια;
Πρέπει ως κοινωνία να
αποδομήσουμε έμφυλα στερεότυπα, όπως, ότι τα κορίτσια και τα
αγόρια έχουν τελείως διαφορετικές ανάγκες και ενδιαφέροντα στο παιχνίδι. Σε
μερικά αγόρια αρέσουν οι κατασκευές και άλλα θα ενθουσιάζονταν να παίζουν
«σπιτάκια» αν τους δινόταν η ευκαιρία. Σε μερικά κορίτσια αρέσουν οι
πριγκίπισσες αλλά και σε άλλα αρέσουν οι υπερ-ήρωες. Υπάρχουν πολύ
περισσότερες διαφορές μεταξύ των κοριτσιών και μεταξύ των αγοριών
και ελάχιστες μεταξύ των δύο φύλων. Είναι σημαντικό, επιπλέον, να
προσέξουμε ότι πέρα από τα διαφορετικά μηνύματα που δίνουν διαφορετικοί τύποι
παιχνιδιών για τους έμφυλους ρόλους, έχουν και διαφορετικό εκπαιδευτικό
περιεχόμενο, γεγονός που έχει σχέση με την εκπαιδευτική επιτυχία και τις
επαγγελματικές επιλογές αργότερα.
Υπάρχει ανάγκη για περισσότερα παιχνίδια σε ένα
ευρύ φάσμα των χρωμάτων και με ποικιλομορφία θεμάτων, τόσο για τα αγόρια,
όσο και για τα κορίτσια. Επιπλέον, υπάρχει ανάγκη για δημιουργία καινοτόμων
παιχνιδιών που θα ανατρέπουν τα έμφυλα στερεότυπα και θα προσφέρουν
εναλλακτικές λύσεις, όπως, επίσης, και οργανώσεων που θα προσπαθήσουν να
αλλάξουν την υπάρχουσα κατάσταση και να προωθήσουν ουδέτερα ως προς το φύλο
παιχνίδια.
* Δήμητρα Κογκίδου, Καθηγήτρια στο Παιδαγωγικό
Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του ΑΠΘ
